تحلیل زمانی – مکانی توفان‌های تندری در ایران

Authors

  • جعفر معصوم پور دکترای اقلیم‌شناسی، استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه رازی، کرمانشاه
  • سمیرا کوشکی دانشجوی دورۀ دکتری اقلیم شناسی، گروه جغرافیا، دانشگاه رازی، کرمانشاه
  • فیروز مجرد دکترای اقلیم‌شناسی، دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه رازی، کرمانشاه
  • مرتضی میری دکترای اقلیم‌شناسی، فارغ‌التحصیل گروه جغرافیا، دانشگاه تهران
Abstract:

توفان‌تندر یک مخاطرۀ مهم آب‌وهوایی است که خسارات زیادی به بخش‌های مختلف وارد می‌کند. از این‌رو بررسی زمانی-مکانی آن می‌تواند کمک زیادی به شناخت قانونمندی‌های وقوع و تعیین پتانسیل مناطق مختلف نماید. این مطالعه با هدف تحلیل زمانی- مکانی توفان‌های تندری در ایران بر اساس جدیدترین آمار ساعتی به انجام رسیده است. به این منظور داده‌های ساعتی هوای حاضر مربوط به توفان‌های تندری 42 ایستگاه سینوپتیک کشور در 7 کد (وضعیت) متفاوت، از بدون بارش گرفته تا همراه با گردوغبار و تگرگ سنگین، در 8 نوبت از شبانه‌روز در یک دورۀ 37‌ساله (1980 تا 2016) از سازمان هواشناسی کشور اخذ شد. سپس با روش تحلیل خوشه‌ای سطح کشور بر پایۀ فراوانی‌های وقوع به چهار منطقه تقسیم و رخداد پدیده در هر منطقه تحلیل شد. آنگاه با استفاده از سه آزمون من-کندال، رگرسیون خطی و تخمین‌گر شیب سن روند زمانی وقوع پدیده در کشور بررسی گردید. نتایج تحقیق نشان داد بیشترین توفان‌های تندری در شمال-غرب و غرب کشور حوالی ایستگاه‌های ارومیه، تبریز، خوی، خرم‌آباد، و نیز جنوب کشور حوالی ایستگاه بوشهر رخ می‌دهد. در مقیاس‌های فصلی و ماهانه، بیشترین فراوانی رخداد پدیده، مربوط به فصل بهار با حداکثر ماه می است. در فصل بهار شمال‌غرب، تابستان سواحل شمالی و شمال‌غرب، پاییز مناطق جنوب‌غرب و غرب، و زمستان سواحل جنوب و جنوب‌غرب کشور شاهد رخداد توفان‌تندر بیشتری است. در مقیاس ساعتی مشخص شد که وقوع توفان با توجه به دمای هوای مناطق به تأخیر می‌افتد؛ به‌طوری‌که در مناطق گرم در بامداد و اوایل صبح و در مناطق سرد در هنگام غروب و اوایل شب اتفاق می‌افتد. اما به طور کلی بیشترین رخدادها مربوط به ساعت 21:30 محلی و سپس با اندکی اختلاف، ساعت 18:30 است. در اکثر ایستگاه‌ها روند وقوع تعداد توفان‌های تندری افزایشی است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحلیل زمانی مکانی سالانه توفانهای تندری استان تهران

توفانهای تندری از مهمترین بلایای طبیعیاند که همه ساله علاوه بر نابودی بخشی از محصولهای کشاورزی سبب تلفات انسانی زیادی در سراسر دنیا میشوند. هدف از اینپژوهش شناسایی ویژگیهای آماری مربوط به توزیع مکانی و زمانی پدیده اقلیمی توفانهای تندری میباشد. با استفاده از دادههای مربوط به فراوانی وقوع توفانهای تندری در استانتهران )با تأکید بر هفت ایستگاه سینوپتیک در مناطقی با توپوگرافی و طول و عرض جغرافیایی م...

full text

تحلیل زمانی مکانی سالانه توفانهای تندری استان تهران

توفانهای تندری از مهمترین بلایای طبیعیاند که همه ساله علاوه بر نابودی بخشی از محصولهای کشاورزی سبب تلفات انسانی زیادی در سراسر دنیا میشوند. هدف از اینپژوهش شناسایی ویژگیهای آماری مربوط به توزیع مکانی و زمانی پدیده اقلیمی توفانهای تندری میباشد. با استفاده از دادههای مربوط به فراوانی وقوع توفانهای تندری در استانتهران )با تأکید بر هفت ایستگاه سینوپتیک در مناطقی با توپوگرافی و طول و عرض جغرافیایی م...

full text

تحلیل مکانی و زمانی توفان‏ های تندری در دشت اردبیل

توفان‏های تندری، به‏دلیل رفتار بسیار نامنظم در ابعاد مکانی و زمانی، در منطقة شمال‏ غرب ایران از پدیده‏های آب و هوایی حائز اهمیت به‏شمار می‏روند، زیرا این نوع بارش‏ها نقش بسیار مهمی در فعالیت‏های اجتماعی و اقتصادی مانند تولید محصولات کشاورزی، استفاده از زمین زراعی، و مدیریت منابع آب دارند. در این پژوهش، به‏منظور شناسایی الگوهای سینوپتیک توفان‏های تندری طی بازة زمانی 1961-2016، از داده‏های ایستگا...

full text

تحلیل زمانی‌ مکانی روند شمار روزهای تندری در ایران زمین

برای انجام این پژوهش از داده‌های ماهانه‌ی شمار روزهای همراه با طوفانهای تندری مربوط به 50 ایستگاه همدید ایران زمین طی بازه‌ی زمانی1/1980 تا 12/2010 استفاده شد. یک پایگاه داده‌‌ گاه‌جای در ابعاد50×372 ایجاد شد که بر روی سطرها زمان(ماهها) و بر روی ستونها ایستگاههای همدید قرار داشت. برای واکاوی وردایی شمار روزهای همراه با طوفانهای تندری از آزمون ناپارامتریک من کندال بهره گرفته شد. معناداری روند در...

full text

تحلیل زمانی‌ مکانی روند شمار روزهای تندری در ایران زمین

برای انجام این پژوهش از داده‌های ماهانه‌ی شمار روزهای همراه با طوفانهای تندری مربوط به 50 ایستگاه همدید ایران زمین طی بازه‌ی زمانی1/1980 تا 12/2010 استفاده شد. یک پایگاه داده‌‌ گاه‌جای در ابعاد50×372 ایجاد شد که بر روی سطرها زمان(ماهها) و بر روی ستونها ایستگاههای همدید قرار داشت. برای واکاوی وردایی شمار روزهای همراه با طوفانهای تندری از آزمون ناپارامتریک من کندال بهره گرفته شد. معناداری روند در...

full text

تحلیل طیفی سری‌های زمانی توفان‌های تندری شمال‌غرب ایران

بادهای شدید تحت عنوان توفان نامگذاری شده­اند که به شکل­های متفاوت و با سرعت زیاد برای مدتی کوتاه می­وزند و معمولاً با هوای ناپایدار همراه هستند. اگر هوای پایدار رطوبت داشته باشد توفان تندری و اگر خشک باشد توفان گرد­و­خاک ایجاد می­شود. هدف از این مطالعه بررسی و تحلیل نوسان­های زمانی توفان­های تندری در شمال­غرب ایران (استان­های اردبیل، آذربایجان­شرقی و آذربایجان­غربی) با استفاده از تحلیل طیفی (تحل...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 9  issue 32

pages  213- 232

publication date 2019-08-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023